Boek ‘Jantjes van Leiden’ werpt nieuw licht op geschiedenis zeevaartschool

Dominee Abraham Rutgers van der Loeff was zijn tijd ver vooruit toen hij in 1855 het plan voor een Kweekschool voor Zeevaart in Leiden lanceerde, bedoeld om ‘vagebonderende straatjongens’ in Leiden zicht op een betere toekomst te bieden.

Anno 2017 wordt de zee nog steeds aangeprezen als opvoedingsinstituut bij uitstek, tegenwoordig voor ‘randgroepjongeren’ die dreigen te ontsporen. De zeevaartschool werd een succes, maar veranderde voortdurend van karakter. Toen de overheid er in 1914 een kaderopleiding voor hoger marinepersoneel van maakte, was het idee om kansarme jongeren te helpen volkomen verwaterd.

Niet eerder werd de geschiedenis van de Kweekschool voor Zeevaart zo uitvoerig belicht als nu in het boek Jantjes van Leiden van Rudie Kagie. Sinds 2003 biedt het gebouw aan het Noordeinde onderdak aan Geelkerken Linskens Advocaten, waar de auteur op vrijdag 16 juni om 17.00 uur het eerste exemplaar overhandigt aan de Leidse wethouder Robert Strijk (Bereikbaarheid, Economie, Binnenstad en Cultuur).

Inzage in dagboeken

Aan de uitgave van dit boek gaat een bijzondere geschiedenis vooraf. In 1986 publiceerde Kagie al over de Kweekschool voor Zeevaart in Leiden. Toen hem dertig jaar later door het Leids zeemanskoor Rumor di Mare werd gevraagd om in het kader van hun internationale Sea Folk en Shanty Festival ‘Naar zee, Naar Zee!’ een praatje te houden over de historie van de school, ontstond het idee om het boek van destijds opnieuw uit te geven. ‘Ik ging me opnieuw in de materie verdiepen en werd ik gegrepen door de dominee en zijn motieven’, vertelt Kagie. ‘Die zeevaartschool groeide uit tot een ware fascinatie. Ik wilde dit tot op de bodem uitzoeken, kreeg inzage in de dagboeken van Rutgers van der Loeff en stuitte op allerlei bronnen die niet eerder voor publicaties werden gebruikt. Al schrijvend viel ik van de ene verbazing in de andere. De geschiedenis van de Kweekschool voor Zeevaart is veel boeiender dan ik me dertig jaar geleden realiseerde.’

Bert Lever van uitgeverij Ginkgo, waar Jantjes van Leiden verschijnt, noemt het ‘uitzonderlijk’ dat een schrijver zich na tientallen jaren in het thema van een eerdere publicatie verdiept en het oorspronkelijke werk op basis van nieuw onderzoek volledig herschrijft.